Hayatı Çok Sevdim Yine Oynat Uğurcum

Ken Grimwood
Sil Baştan
Koridor Yayınları
Orijinal Adı: Replay

Kitabı bitirdiğimde büyük hayal kırıklığına uğradım. Ama kitap kötü olduğu için değil, yazarın 2003'te bu kitabın ikincisini yazarken öldüğünü okuduğum için. Kitapların arkasına eleştirmenlerden notlar eklemek adettendir. Ama çoğu kez bu alıntılar gerçeği yansıtmaz. Koridor yayınlarının basımını 2010'da yaptığı bu kitapta eleştirilerden alıntılanan notlar kitabı çok iyi tanımlıyor. Ne fazla ne de eksik. Merak edersiniz diye alıntılar:

“Uzun zamandır okuduğum en sıradışı, en sürükleyici roman.”

Dean Koontz

"Zaman kavramını ve doğasını irdeleyen merak uyandırıcı bir kitap. Mükemmel bir anlatıma, şaşırtıcı sapmalara ve ayrıntıları titizlikle işleme ustalığına sahip."

Atlanta Journal-Constitution

“Grimwood olağanüstü gözlem yeteneği, üslubu ve orijinal kurgu yeteneğiyle benzerlerini fersah fersah gerilerde bırakıyor.”

Publishers Weekly

Kitap orijinal dilinde ilk basımını 1987 yılında yapmış. Biliyorum eski. Kitabı okumaya başladığımda bu beni de biraz rahatsız etmişti. İlk alıntıyı da fazla ciddiye almayalım. Dean Koontz'un bunu ne zaman söylediğini bilmiyorum çünkü. 18 haşında (haş dedim yaş değil) biri olarak 88 ve öncesi konusunda derin bilgilere sahip değilim. Kitap da 63-88 yılları arasında geçiyor. Kitabın 3'te 1-1,5 luk kısmında "Niye 60-70-80ler ya? Bildiğimiz dönemlerde olsaydı keşke." diye düşünüp durdum. Zaten kitabın o kısımlarında baş kahramanımız Jeff'in tekrarlarından başka bir şey olmuyor.

Yazarın gözlem yeteneği ve onları anlatma biçimi gerçekten güzel. O nedenle konunun ilerleme kaydettiği kısımlarda 3'te 1lik kısımda sıkıldığınız için yazara haksızlık ettiğinizi düşünüyorsunuz. Çünkü yazarın, romanın geçtiği dönemdeki olaylardaki seçimi, tasviri, kahramanları ve bakış açılarını bu olaylara eklemesi takdire şayan. Eminim o yılları yaşamış veya o yıllar hakkında benden daha geniş bilgiye sahip insanlar bu romandan kat kat daha fazla zevk alacaklardır.

Yazarın vermek istediği mesaj basit: "Geçmişe takılma, her gün yenidir, hayatını yaşa." Ama mesajın böyle bir kurguyla sentezlenmiş olması fark yaratan nokta oluyor. Onca sayfayı bunun için mi okudum dedirtmiyor en azından.

Roman sadece mesaj iletmekle kalmayıp okuyucuyla da bir şekilde iletişime geçiyor. Geçmişte yaptığı hataları değiştirmek için bazen geri dönmeyi isteyen birçok insandan biriyim ben de. Bu romanı okurken kendi geçmişinizi de gözden geçirmemek elde değil. Baş kahraman Jeff'in hafızasına hayran kalmamak da öyle. Adam gazeteci olduğundan bir çok şeyi biliyor. Bildiklerini de iyi kullanarak kendisine maddi, manevi yarar sağlıyor. Bazen de zarara neden oluyor. Belki haşım gereği ama, kitabı okurken bir gün geçmişe dönersem (ya tabi) işime yarayacak ne kadar az şey biliyorum diye endişe etmedim değil. Çok şey de bilseniz, "Geçmişe gitsem her şeyi düzeltebilirdim." diye düşünüyorsanız, hata ettiğinizi anlıyorsunuz. Çünkü dünya ve kendi hayatı hakkında çok şey bilmesi Jeff için her zaman iyi olmuyor -kelebek etkisi işte- .

Jeff, tekrarlarında olanları unutmuyorken, her tekrarına ilk hayatının belli bir yerinden başlıyor. Kitabın sonunda neden hep ilk hayatından başladığı, daha çok kitabın mesajıyla alakalı olmakla birlikte açıklığa kavuşuyor.

Okuması keyifli, mesajı güzel, ikinci kitabı elde olmayan sebeplerden dolayı hiç çıkmayacak, iyi yapılandırılmış, dolu bir kitap. Yakın dünya tarihiyle alakalı bazı olaylara, benim gibi tarihi kötü olanlar için, biraz aşinalık kazandırması da güzel. Hani öyle çok popüler bir şey olacak bir kitap değil ama zaman ayırmaya değer bence. Zamanında aldığı ödülleri de mevcut zaten. İyi okumalar.